Gratis rondleiding atoomschuilkelder Oss

OSS | Toen in 1982 het appartementencomplex tussen de Molenstraat en het Jurgensplein werd gebouwd, werd de parkeerkelder zo geconstrueerd dat deze ook dienst kon doen als schuilgelegenheid. In de Osse volksmond wordt de schuilgelegenheid ‘de Atoomschuilkelder’ genoemd. Deze schuilkelder kon ook voor vredesrampen worden gebruikt. In die tijd waren de protestmarsen tegen kernbewapening en acties in Dodewaard aan de orde van de dag. Hetzelfde tumult ontstond in Oss in 1981 toen besloten werd de kelder te bouwen.

“De politieke partijen SP, D66 en de PvdA, toen oppositiepartijen in de gemeenteraad, vonden het een knieval voor de atoomlobby”, vertellen de beheerders van de schuilkelder. “De schuilkelder biedt plaats aan 3800 personen. Oss telde toen 40.000 inwoners. Volgens Jan Marijnissen van de SP was de schuilkelder niet om mensen te beschermen, maar om 36.000 Ossenaren buiten te houden. Toen bij de opening in 1986 aan burgemeester Van Veldhuizen werd gevraagd wie er in zou mogen was het antwoord: “Die het eerst komt, het eerst maalt! De brandweer zet de deur open, maar het is nooit besloten wie hem dicht zal doen.” Ook over de bevoorrading was de burgemeester duidelijk: “De supermarkt ligt erboven, dus dat moet geen probleem zijn”.”

Dit is ondertussen alweer lang geleden en de tijden zijn veranderd. “Zeker in 1989 door de val van de muur. Wij waren niet meer bang voor ‘de Russen’. Nu met de oorlog in de Oekraïne hebben we weer een andere kijk op ‘de Russen’ gekregen. Vooral op de vierde president van de Russische Federatie, Vladimir Poetin. In 1991 werden diverse apparatuur en de lig/zit combinaties in de mottenballen gezet. Als het nodig mocht zijn kon de kelder in korte tijd weer bruikbaar worden gemaakt. De hele inventaris: de wasruimte om de radioactiviteit af te spoelen, de toilet- en doucheruimte, de lig/zit combinaties, de technische installatie, alles is nog aanwezig.” In 2000 hebben Gerrit Eijsvogels en Jan Ulijn het idee geopperd om de schuilkelder voor publiek open te stellen. Dat is uiteindelijk in 2006 gelukt. Sindsdien worden er door stadsgidsen van het Maasland Gilde rondleidingen in de schuilkelder gegeven. Dankzij de inspanningen van Maaslandgilde stadsgids Arno van Orsouw heeft de kelder in 2020 de status van gemeentemonument gekregen.

Stichting Cultureel Erfgoed Koude Oorlog streeft naar een diversiteit aan locaties/objecten door heel Nederland. Het evenement is onderdeel van het landelijke evenement het Weekend van het Verdedigingserfgoed 2024. In verband met het 75 jarig bestaan van de NAVO ziet stichting Cultureel Erfgoed Koude Oorlog een aanleiding om in het weekend van 20-21 april zoveel mogelijk objecten en musea, welke gerelateerd zijn aan de Koude Oorlog, open te laten zijn. De atoomschuilkelder aan de Heschepad 47 in Oss, ingang naast supermarkt Coop, is tussen 14.00 en 16.00 uur gratis te bezichtigen.